យល់ដឹងអំពី វីតាមីន

តើអ្វីទៅជាវីតាមីន ?

វីតាមីន គឺជាសមាសធាតុសរីរាង្គ និងជាសារធាតុចិញ្ចឹមដ៏សំខាន់មួយដែលសារពាង្គកាយត្រូវការក្នុង បរិមាណចាំបាច់ណាមួយ។ សមាសធាតុគីមីសរីរាង្គ ដែលហៅថាវីតាមីននេះមិនអាចត្រូវបានសំយោគ ដោយសារពាង្គកាយបានគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ហើយវាទទួលបានមកពីរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃ ដូច្នេះហើយបាន ជាយើងស្គាល់វាតាមលក្ខខ័ណ្ឌអាស្រ័យទៅលើកាលទេស និងលក្ខណផ្ទាល់របស់សារពាង្គកាយ។ ឧទាហរណ៍ដូចជា ascorbic acid (ផ្នែកមួយនៃវីតាមីន C) គឺជាវីតាមីនដែលមានសារះសំខាន់ចំពោះតែមនុស្ស តែចំពោះសត្វភាគច្រើនពុំត្រូវការនោះទេ។ ហើយចំពោះវីតាមីន D  វិញគឺចាំបាច់សំរាប់តែមនុស្សណាដែលមានស្បែកមិនសូវប៉ះផ្ទាល់ទៅនឹងពន្លឺព្រះអាទិត្យតែប៉ុន្នោះ ព្រោះតែពន្លឺស្វាយអ៊ុលត្រាអាចធ្វើឲ្យស្បែកផលិតនោះវីតាមីននេះបាន។ ការញុំាថ្នាំវីតាមីនគឺអាចជួយព្យាបាលដល់អ្នកជំងឺខ្វះនូវវីតាមីន តែពុំមានការអះអាងណាថាវាអាចមានប្រយោជន៍(សារធាតុចិញ្ចឹម)ដោយការហូបថ្នាំវីតាមីន របស់មនុស្សមានសុខភាពល្អធម្មតានេះទេ។

វីតាមីន ឬសារធាតុចិញ្ចឹម

វីតាមីនមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចុលជាមួយសារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចជា សារធាតុរ៉ែ អាស៊ីតខ្លាញ់សំខាន់ៗ និងអាមីណូអាស៊ីតសំខាន់ៗនោះទេ។ វាត្រូវបានរកឃើញ និងទទួលស្គាល់ជាសកលចំនួន ១៣ប្រភេទប៉ុន្នោះ។ ហើយវាត្រូវបានគេបែងចែកទៅតាមលក្ខខ័ណ្ឌជីវសាស្ត្រ និងសកម្មភាពគីមីរបស់វា តែមិនគិតពីទម្រង់របស់វានោះទេ។  ហេតុនេះហើយ គ្រប់វីតាមីនទាំងអស់ត្រូវបានកំណត់ទៅដោយចំនួន សមាសធាតុវីតាម័រ (Vitamer compound)​ ដែលបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងសកម្មភាពជីវសាស្ត្ររបស់វីតាមីនជាក់លាក់មួយ។ ដូចជាលក្ខខណគីមីដែលបានចាត់ជាក្រុមក្នុង វីតាមីន Alphabetized មាន Title “ generic descriptor” (អ្នកពណ៌នាស្សែន) ដូចជាវីតាមីន A ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងសមាសធាតុ Retinal, retinol និង carotenoids ចំនួន ៤បន្ថែមទៀត ។  Vitamers អាចបំលែងទៅជាវីតាមីនសកម្មក្នុងសារពាង្គកាយ ហើយពេលខ្លះក៏អាចបំលែងទម្រង់ (inter-convertible) ទៅជាទម្រង់មួយផ្សែងទៀតផងដែរ។

មុខងារវីតាមីនទូទៅ

ទម្រង់ម៉ូលេគុលវីតាមីន C

វីតាមីនមាននូវមុខងារគីមីសាស្ត្រផ្សេងៗ ដូចជាវីតាមីន D មានមុខអាដូចអរម៉ូនដែរ ដែលជាអ្នកតម្រូវមេតាប៉ូលីសសារធាតុរ៉ែ ឬក៏ជាអ្នកតម្រូវតំណុះនៃកោសិកា និងជាលិកា ហើយក៏ជាតម្រូវភាពខុសគ្នា ដូចជាការតម្រូវទម្រង់ផ្សេងៗរបស់វីតាមីន A ជាដើម។ មុខងារមួយចំនួនទៀតគឺជា Antioxidants (ឧទាហរណ៏ វីតាមីន E និងអាចជាវីតាមីន C)។​ ហើយមួយចំនួនមានមុខងារជា ជំនួយការអង់ស៊ីម (Enzyme cofactors “coenzyme”) ឬក៏ជាធាតុបង្កររបស់វា ដែលជាទូទៅវត្តមានជាច្រើនរបស់វីតាមីន B complex ។ កូអង់ស៊ីម (Coenzyme) ជាអ្នកជួយជាកាតាលីកឲ្យអង់ស៊ីមធ្វើការក្នុងដំណើរការមេតាប៉ូលីស។ ក្នុងតួនាទីនេះ វីតាមីនអាចធ្វើការចង់សម្ព័ន្ធទៅនឹងអង់ស៊ីម ដែលហៅថា Prosthetic group ។ ឧទាហរណ៍ដូចជាអង់ស៊ីម Biotin ដែលមានសកម្មភាពក្នុងការផលិតអាស៊ីតខ្លាញ់។ ការចង់សម្ព័ន្ធអាចខ្សោយចំពោះកូអង់ស៊ីម ហើយទម្រង់ដែលងាយបំបែកចេញមានតូនាទីសំរាប់ដឹកនាំ ម៉ូលេគុលគីមី ឬអេឡិចត្រុង។ ឧទាហរណ៍ដូចជា Folin acid ដឹងនាំ  Methyl, formyl, and methylene នៅក្នុងកោសិការ។ ហើយម្យ៉ាងទៀត តួនាទីក្នុងការជួយក្នុងប្រតិកម្មអង់ស៊ីម-ស៊ុបស្ត្រាត (enzyme-substrate reaction) គឺជាតួនាទីដ៏សំខាន់របស់វីតាមីន ក្នុងចំនោមមុខងារសំខាន់ៗដ៏ទៃ។

អន្តរកាលនៃថ្នាំវីតាមីន និងដំណោះស្រាយជីវសាស្ត្រ

រហូតមកដល់ពាក់កណ្តាលទស្សវត្តឆ្នាំ ១៩៣០ ជាពេលដែលការយោបកវីតាមីន B complex ពីមេដំបែរ (Yeast) ដំបូងបង្អស់ ហើយការសំយោគថ្នាំគ្រាប់វីតាមីន C (Semi-synthetic vitamin C) ត្រូវបានដាក់លក់។​ វីតាមីន គឺអាចទទួលបានតែពីរបបអាហារមួយគត់ ហើយការផ្លាស់ប្តូររបបអាហារ (ទៅតាមរដូវកាលនីមួយៗ) បានផ្លាស់ផ្តូរយ៉ាងខ្លាំងទៅនឹងប្រភេទ និងបរិមាណនៃវីតាមីនដែលបានពីរបបអាហារ។ យ៉ាងដូច្នេះហើយ ការផលិតវីតាមីនចេញពី សារធាតុគីមី បានធ្វើឲ្យមានយ៉ាងទូលំទូលាយ ហើយមានតម្លៃសមរម្យ នឹងមានមុខងារច្រើនក្នុងគ្រាប់ថ្នាំតែមួយ ដែលអាចមានជាប្រភេទជាចំនីហូប និងជាសារធាតុផ្សំក្នុងអាហារ ដែលកើតឡើងតាំងតែពីពាក់កណ្តាលសតវត្សទី២០ មកម្លះ។ ការសិក្សារទៅលើសកម្មភាពរបស់ទម្រង់ និងតួនាទីរបស់វីតាមីន ជារឿងដ៏សំខាន់ក្នុងការរក្សាសុខភាពឲ្យបានល្អរ ហៅថាមុខវិជ្ជា វីតាមីនូវិទ្យា (Vitaminology).